مقدمهای در مورد راهنمای خرید کتاب نفیس
کتاب را همیشه به عنوان یک هدیه ارزشمند می توان در نظر گرفت و نمی توان ارزشمند بودن آن را در قیمت و هزینه آن خلاصه کرد. ولی در مواقعی متناسب با سلایق و خلق و خوی کسی که قرار است به او هدیه بدهیم، هزینه بیشتری را برای بهتر بودن کیفیت و محتوای کتاب در نظر می گیریم.
برای این کار باید به سراغ کتاب های نفیس بروید. این را در نظر بگیرید که در اصطلاح صفت نفیس بیشتر بهخاطر کیفیت و ویژگی های ظاهری به یک کتاب داده می شود. بهتر است کتابی که به عنوان هدیه قرار است بدهیم را در میان کتاب هایی جست و جو کنیم که متن را با هنر خوشنویسی یا اصطلاحا خط نستعلیق چاپ کرده باشند. بعضی کتاب های نفیس نیز دارای صفحات مصور و به طور خاص نقاشی مینیاتور هستند که تلفیق هنر و ادبیات ایرانی در کنار یگدیگر قرار گرفته اند.
در این مقاله ابتدا 6 عنوان از بهترین و پرفروشترین کتابهای نفیس را به شما معرفی میکنم. و در آخر نکاتی را بیان میکنم که به شما کمک میکند تا انتخاب بهتری در میان کتب نفیس داشته باشید.
فهرست مطالب
حافظ: کتابی برای همه نوع سلیقه
برای هر ایرانی دیوان حافظ، صرفا مجموعه ای از اشعار یک شاعر بی نظیر نیست. این کتاب نمادی از فرهنگ و هویت یک ایرانی است. کلام حافظ مدت های زیادی است که ما و گذشتگانمان را تحت تاثیر قرار می دهد و از همین رو فال حافظ برای بسیاری از ما یک راهنمای کنار آمدن با زندگی و انتخاب میان دوراهی است.
این کتاب در مناسبت هایی مثل شب یلدا و عید نوروز روی سفره های ما حضور دارد و فال حافظ بخشی از سنت برگزاری این مراسم ها است. به همین خاطر دیوان حافظ یا غزلیات حافظ یا گزیده های آن، از لحاظ محتوایی یکی از بهترین گزینه ها برای خرید کتاب نفیس باشد.
مطالب مرتبط:
قرآن نفیس: معجزه جاوید
قرآن، از زمان گرایش به اسلام و رسمی شدن این دین توسط حاکمان وقت ایران با عقاید و تفکر و با فرهنگ و آداب مردم پیوند خورده است. قرآن قرن هاست که جایگاه خود را در سفره هفت سین پیدا کرده و در مراسم ازدواج و سفره عقد، رو به روی آینه و شمعدان گذاشته می شود.
مانند همه کتاب های آسمانی، هدیه دادن قرآن نفیس کاری رایج و گاهی اوقات وسیله ای برای تبلیغ و ترویج سبک زندگی و اعتقادات دینی است.
شاهنامه: رهایی بخش زبان پارسی
هیچ کتابی در تاریخ به اندازه شاهنامه فردوسی نماد فرهنگ و زبان فارسی نیست. این کتاب از بزرگ ترین داستان سرایی های جهان است که دارای بیش از شصت هزار بیت و حاصل سی سال است. فردوسی با خلق شاهنامه اثری به حفظ زبان فارسی کمک بسیار زیادی کرد.
از شاهنامه فردوسی نسخه های متفاوتی وجود دارد که برای مطالعه و می توان نسخ متفاوت آن را در بازار کتاب پیدا و خریداری کرد. برخی از آن ها حتی برگردانده شده به نثر هستند تا خواندن و دنبال کردن روایت ها برای مخاطب آسان و قابل فهم تر باشد.
اما اگر انتخاب شما به عنوان کتابی نفیس به عنوان هدیه، شاهنامه را انتخاب کرده اید، با چالش بزرگ و سختی روبرو نیستید.
سعدی: استاد سخن
سعدی را استاد می نامند و به حق هر سخنی که از او در طول قرن ها محبوب و دلنشین بوده است. فرقی نمی کند سعدی از عشق گفته باشد یا نصیحت و پند، از خداشناسی بگوید یا اصول حکومت داری، با زبان شعر حرف بزند یا نثر، بی اختیار مخاطب جذب شیرینی کلام او می شود.
به این دلیل، کلیات سعدی با آن حجم زیاد و تنوع قالب و موضوع، عجیب نیست که یکی از کتب نفیس محبوب باشد و عده زیادی به نگهداری از این کتاب در بهترین شرایط و با ظاهری نفیس علاقه مند باشند.
مولانا: افتخار بین المللی ایران
مولوی یا آن طور که در جهان غرب او را رومی نام می برند، شهرت جهانی دارد. مریدان او اگر روزگاری در قونیه گرد هم می آمدند، امروز تقریبا در همه جای دنیا می توان آن ها را پیدا کرد. تاجیک ها، یونانی ها و ترک ها تا مسلمانان جنوب آسیا و حتی آمریکایی تبار ها.
بیشتر آثار مولوی به زبان فارسی هستند ولی به ندرت آثاری به زبان عربی و ترکی هم در میان اشعارش پیدا می شوند.
مثنوی معنوی، مهم ترین و مشهور ترین اثر مولانا درای شش جلد و شامل حدودا بیست و هفت هزار بیت است که مبانی عرفانی دارد و در سراسر دنیا به عنوان یکی از بزرگ ترین منابع شعر عرفانی شناخته می شود. این کتاب عظیم بدون شک نسخه های نفیس بسیار و متفاوتی دارد و در نظر داشته باشید به علت حجم زیاد کتاب، جلد، صحافی و قاب آن از محکم و بسیار با کیفیت باشد.
خیام: کتابی نفیس از یک دانشمند
حکیم عمر خیام دانشمند و فیلسوفی ادیب بود. او را با وجود نبوغش در رشته های مختلف علمی، امروز بیشتر با اشعار و ادبیات می شناسند. خیام بیش از هرچیز به خاطر رباعیاتش شهرت دارد. رباعیاتی با درون مایه فلسفی که گرچه زبان ساده ای دارند، دارای لایه های عمیق معنایی هستند و هرکسی می تواند بهره خود را از این لایه ها داشته باشد.
کتاب نفیس چیست؟ نکاتی که هنگام خرید باید رعایت کنید
در صحافی کتابهای نفیس نکتههایی وجود دارند که به شرط رعایت شدن توسط صحاف میتواند به ظرافت و تمیزی کار بیفزاید. نکته ای که در این میان از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است، این است که اصولا در کتاب نفیس جلد و جعبه حائز اهمیت است. نکات زیر را در خرید کتاب نفیس باید مد نظر داشته باشید:
1- مواد به کار رفته
مواد بکار رفته در کتاب نیز نکتهای دیگر است که از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جمله این مواد میتوان کیفیت مواد زیر را نام برد: کاغذ، گلاسه، روکش ترمو، گالینگور و جیر، چسب صحافی، چسب یک دو سه، روبان، تنظیف و شیرازه، نوار طلا و نقره، جیر داخل جعبه، نخ و غیره. هر کدام از این موارد در کیفیتهای مختلف در بازار موجود است. بدیهی است که در یک کتاب واقعا نفیس از باکیفیتترین این مواد استفاده میشود.
1-1- جنس جلد کتاب و جعبه:
در ساخت جلد و جعبه کتاب نفیس عمدتا از سلفون، گالینگور، ترمو و چرم طبیعی استفاده میشود. که با توجه به سلیقه و بودجه ای که دارید میتوانید یکی از آنها را انتخاب کنید. به طور مثال چرم طبیعی از اصالت بیشتری برخوردار است ولی قاعدتا قیمت آن از انواع دیگر بسیار گرانتر است. در این خصوص، ترمو که خصوصیاتی کاملا شبیه به چرم طبیعی دارد توصیه میشود که در عین ارزانتر بودن از کیفیت بسیار بالایی نیز برخوردار است. مقاله روکش های مختلف در کتاب را از اینجا مطالعه بفرمایید.
2-1- جنس کاغذ:
در کتابهای نفیس عمدتا از کاغذ تحریر، کاغذ گلاسه و کاغذ معطر استفاده میشود که در این میان کاغذ معطر نسبت به دو نوع دیگر قیمت بیشتری دارد و طبیعتا از زیبایی بیشتری نیز برخوردار است. همچنین باید به ضخامت کاغذ (که اصطلاحا به آن گراماژ میگویند) نیز توجه نمود. طبیعتا کاغذهای با ضخامت بالا از کیفیت بیشتری برخوردار هستند، ولی در کتابهایی با صفحات زیاد به دلیل وزن زیاد توصیه نمیشود. کاغذ گلاسه راه حلی مابین کاغذ تحریر و کاغذ عطری است که اولا با توجه به شفافیتی که دارد، زیبائی خاصی به ورقهای کتاب میبخشد، ثانیا قیمت آن به گرانی کاغذ عطری نیست و در نهایت برای کسانی که به بوی عطر حساسیت دارند مناسبتر است. انواع کاغذ در این مقاله شرح داده شده است.
2- قطع کتاب:
سه قطع رایج در کتابهای نفیس قطعهای جیبی، وزیری و رحلی هستند که اگر بخواهیم آنها را به سانتیمتر شرح دهیم باید گفت که قطع جیبی تقریبا 12*17 سانتیمتر، قطع وزیری 17*25 سانتیمتر و قطع رحلی 25*35 سانتیمتر است. در میان این سه قطع، قطع وزیری متداولتر است. در مورد قطع یا اندازه کتاب در این مقاله به طور کامل توضیح داده ایم.
3- چاپ کتاب:
چاپی که در کتابهای نفیس استفاده میشود معمولا ترکیبی از چهار رنگ اصلی (زرد، آبی، قرمز و مشکی) است که اصطلاحا به آن چاپ چهار رنگ گفته میشود. ولی با استفاده از این چهار رنگ اصلی طیف بیشماری از رنگهای مختلف میتوان ایجاد کرد. در چاپ کتاب باید چند نکته را مد نظر قرار داد. اولا اینکه چاپ واضح باشد و سایه نزده باشد. دوما در چاپ کتاب از مرکب مرغوب استفاده شده باشد که این مورد را میتوان از بوی ناخوشایند آن تشخیص داد. مراحل چاپ کتاب در این مقاله به طور کامل شرح داده شده است.
4- کاور کتاب:
برای اینکه کتب نفیس زیباتر جلوه کنند، برای آنها قاب یا جعبه نیز طراحی میشود. این موضوع به دوام بیشتر کتاب کمک میکند و باعث میشود کتاب شکل خود را حفظ کند. کاور کتاب نفیس عمدتا به دو صورت موجود است. قاب کشویی که کتاب به صورت کشویی داخل قاب قرار میگیرد و جعبه درب دار که کتاب داخل جعبه قرار میگیرد و درب آن بسته میشود.
5- طرح و تذهیب و خط
جدا از کیفیت جلد و جعبه، کیفیت محتوا نیز باید در کتب نفیس مد نظر قرار گیرد. سوالاتی که باید مطرح شود این است: آیا طرح و تذهیب هایی که در کتب نفیس استفاده شده، از اصالت کافی برخوردار است؟ آیا طرح و تذهیب استفاده شده، توسط استادان برجسته این هنر کشیده شده است؟ یا فقط از طرح و تذهیبهایی پیش پا افتاده و کپی استفاده شده و از اینترنت گردآوری شده است و یا حداکثر توسط تذهیب کاری تازه کار و ناوارد کشیده شده است؟ در مورد تذهیب در این مقاله توضیح بیشتری داده ایم.
این موضوع در مورد خط نیز صدق میکند. در کتب نفیس معمولا از سه خط تایپی، نستعلیق و نسخ استفاده میشود. خط تایپی توسط رایانه انجام میشود و سادهترین نوع خط است. خط نستعلیق خط خوشنویسی فارسی است که در ایران رواج دارد و خوشنویسان فارسی با آن به هنرمندی میپردازند و عمدتا در دیوان اشعار نفیس مانند دیوان حافظ، رباعیات خیام، شاهنامه و غیره استفاده میشود. و در نهایت خط نسخ خطی است که از نظر شکل حروف به ثلث و ریحان شباهت دارد و خواندن آن ساده است. این خط بیشتر در قرآن به کار میرود که نمونه معروف آن خط نسخ عثمان طه است که توسط عثمان طه، کاتب معروف قرآن نوشته شده است. نمونههای دیگری نیز مانند خط نیریزی وجود دارند که در قرآنهای نفیس کاربرد کمتری دارد. در مورد انواع خط در این مقاله بیشتر توضیح داده شده است.
6- صحافی و جلد سازی:
در مورد صحافی کتاب نفیس باید وسواس بیشتری خرج داد. به طور مثال در مورد داغکوب یا طلاکوبی که روی جلدهای کتب مختلف انجام میشود، در اکثر اوقات برای مشتری در نگاه اول قابل تشخیص نیست. ولی در صورتی که دو کتاب از دو ناشر مختلف را در کنار هم قرار دهیم، متوجه تفاوت زیاد این دو کتاب در وضوح طرحها و جزئیات ظریف خواهیم شد. به علاوه هنگام داغکوب کردن در کارهای با کیفیت، تغییر رنگی که ایجاد میشود در تمام سطح جلد یکنواخت است. اما در کتاب بیکیفیت این تغییر رنگ به صورت کم رنگ و پر رنگ خود را نشان میدهد. از موارد دیگری که نیازمند بررسی دقیق است باید به چسبکاری کتاب، دوخت کتاب، لب برگردان روکش کتاب و غیره اشاره کرد. پس باید توجه داشت که تهیه کتاب نفیس باید حتما از ناشران معتبر در این حوزه صورت گیرد. ناشرین معتبر کتابهای نفیس حتما محصولی را که منتشر میکنند ضمانت میکنند و برگه ضمانت نیز همراه با آن ارائه میدهند.
1-6- دوخت
کتابهای ته دوخت از چند صفحهی کنار هم که فرم نامیده میشود تشکیل شده است. این فرمها کنار هم قرار میگیرد و با استفاده از دستگاه دوخت اصطلاحا تهدوزی میشود. در این میان کیفیت دستگاه، کیفیت نخ، سوزن قلاب و دقت و مهارت اپراتور دستگاه دوخت بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که دقت کافی صورت نگیرد، اولا دوخت در وسط کتاب کاملا مشخص است و این از زیبایی کتاب میکاهد، دوما فرمها یا صفحات از ابتدا یا بعد از مدتی از وسط کتاب جدا میشود. بعد از جدا شدن صفحات، تعمیر این کتاب به شکل اولیه تقریبا غیر ممکن است.
2-6- ته بندی کتاب
ته بندی کتاب نیز مورد دیگری است که بسیار اهمیت دارد. برای این کار باید از چسب، نخ و تنظیف با کیفیت استفاده شود. تنظیف را در قسمت عطف کتاب جایی که کتاب دوخته شده است میچسبانند. این تنظیف از جنس پارچه است و باعث استحکام دوخت کتاب می شود. بعضا مشاهده میشود که به جای تنظیف از کاغذ برای این قسمت استفاده شده است که بالطبع استحکام کتابهای تنظیف شده را ندارد. مورد دیگر گرد کردن ته کتاب است. این کار اگر با دقت انجام شود ته یا عطف کتاب به صورت تمیز و یکدست به نظر میرسد و زیبایی دوچندانی به کتاب میبخشد.
3-6- لب طلا
لبه های کتب نفیس را اغلب بوسیله فویل، طلایی میکنند تا کتاب کیفیت یک کتاب نفیس را دارا باشد. این لبه های طلایی اولا جلای خاصی به لب کتاب میدهد، به طوری که نور از آن انعکاس پیدا میکند و دوما آن را بسیار زیباتر میکند. البته در این میان برخی، بدلیل قیمت ارزانتر، از اسپری رنگ به جای فویل طلایی استفاده میکنند. اسپری شفافیت و یکنواختی طلا را ندارد و اغلب به خاطر حالت مایعی که رنگ دارد به داخل کتاب نفوذ و صفحات کتاب را خراب میکند. ضمن اینکه اسپری، با دست پاک میشود و ماندگاری لب طلا با فویل را ندارد.
4-6- ضرب
کیفیت ضرب یا داغکوب یا طلاکوب نکته ای است که در کتابهای نفیس بسیار اهمیت دارد. ضرب باید به گونه ای باشد که تمام نقش و نگارهای اسلیمی و ایرانی تذهیب که معمولا توسط استادان زبردست طراحی شده است، بر روی کار به صورت کاملا شفاف، تمیز و قابل تفکیک باشد. طرحها به صورت برجسته بر روی کلیشه فلزی ساخته میشود. و این طرحهای روی کلیشه بوسیله دستگاه داغکوب بر روی جلد اصطلاحا ضرب میشود. در طلاکوب یا نقره کوب جنس نوار طلا یا نقره تاثیر به سزایی در کیفیت ضرب دارد. در کارهای به اصطلاح بازاری از نوار طلا و یا نقرهی بی کیفیت استفاده میکنند تا قیمت تمام شده کتاب را پایین بیاورند. این موضوع باعث میشود که طلا و نقره بر روی کار پخش شود و بعد از مدتی از روی کتاب از بین میرود. بعلاوه مهارت متصدی دستگاه داغکوب یا طلاکوب نیز در تنظیم دما و زمان ضرب تاثیر شایانی در کیفیت کتاب دارد. برای اینکه سریعتر کار تمام شود از زمان ضرب میکاهند و دما را افزایش میدهند. این موضوع سبب میشود که ضرب به طور یکسان در سطح کتاب پخش نشود و در کارهای چرمی باعث میشود که جلد در برخی نقاط تیرهتر و در برخی نقاط روشنتر باشد.
5-6- جلد سازی و جلد ریزی
یکی دیگر از مواردی که در صحافی کتابهای نفیس اهمیت دارد جلدسازی و بویژه دقت در لب برگردان کردن روکش کتاب است. لب برگردان نباید روی هم قرار گیرد. برای اینکه لب برگردان روی هم نباشد و لبهها با ظرافت و تمیزی کنار هم قرار گیرند، باید زمان و دقت بیشتری صرف شود. این زمان بیشتر است که باعث میشود برخی از صحافها از کنار آن به آسانی بگذرند.
6-6- سایز مناسب کتاب و قاب
از آنجایی که کتابهای نفیس غالبا دارای قاب کشویی و یا جعبه باز شو هستند، اندازه بودن کتاب به نسبت قاب و جعبه بسیار حائز اهمیت است. اگر جعبه یا قاب، بزرگ ساخته شود که کتاب داخل آن لق میزند و امکان دارد در حمل و نقل خصوصا بین شهری آسیب ببیند و اگر کوچک ساخته شود که خارج کردن کتاب از داخل قاب و جعبه دشوار خواهد بود. از همه مهتر اینکه این موضوع از زیبایی و ظرافت کتاب میکاهد.
7-6- محیط تمیز
نکته مهم دیگری که میتوان از آن نام برد، تمیز بودن محیط کار است. اگر محیط کار، میز کار و همچنین دستان کارکنان صحافی تمیز نباشد، کتابها هنگام جابجایی و زمانی که کارکنان مشغول کار بر روی کتاب هستند کثیف خواهند شد. این موضوع کاملا بر روی برخی از کتابها با جای انگشتان دست کارکنان، چسب اضافی و لک کاملا مشهود است. به همین خاطر است که در صحافی های با کیفیت هروز چند بار محیط و میز کار تمیز میشود.
7- ترجمه قرآن:
صرف از نظر قرآن بدون ترجمه که بیشتر برای حفظ استفاده میشود، ترجمه های بسیار زیادی برای قرآن کریم نوشته شده است که از ترجمه الهی قمشهای، مهدی فولادوند، مکارم شیرازی، انصاریان، بهرامپور، حداد عادل و طاهره صفارزاده میتوان به عنوان معروفترین آنها نام برد. از میان این ترجمهها، ترجمه الهی قمشهای به دلیل روانی خاصی که دارد بیشتر مورد اقبال عامه مردم قرار گرفته است و مخصوصا در قرآنهای نفیس رواج بیشتری دارد. برای اطلاعات بیشتر در مورد ترجمه های قرآن به این مقاله مراجعه نمایید.
سخن پایانی
در ابتدا از شما ممنونیم که تا پایان مقاله با ما همراه بودید. در این مطلب برای شما بهترین گزینه های موجود جهت هدیه دادن کتابی نفیس را بر شمردیم تا شما انتخاب راحت تر و بدون چالشی داشته باشید. همچنین نکاتی را که باید در تشخیص یک کتاب با کیفیت و نفیس مورد توجه قرار دهید، برشمردیم. امیدواریم که از خواندن این مقاله استفاده لازم را ببرید.
در پایان خوشحال میشویم که در قسمت دیدگاهها نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید.
مقالات مرتبط:
- 3دلیل مهم برای اینکه کتاب هدیه بدهیم!
- گشت و گذاری در بهترین کتابهای ایران
- بهترین کتاب برای هدیه به استاد و معلم
- بهترین کتاب برای هدیه به مرد چه کتابی است؟
- راهنمای خرید بهترین کتاب برای هدیه به زن
- 10راهنمای انتخاب بهترین کتاب برای هدیه به دختر
- 4 نکته در انتخاب بهترین کتاب برای هدیه به پسران!
- بهترین کتاب برای هدیه به پدر
- انتخاب بهترین کتاب برای هدیه به دوست | لیست پیشنهادی
- 7 جلد از بهترین کتابها برای هدیه دادن