آموزش

معرفی مراحل صحافی کتاب

مراحل صحافی کتاب

انتخاب بهترین صحافی کتاب

صحافی کتاب یکی از پرچالش­ترین قسمت‌های چاپ کتاب است که با بقاء و زندگی کتاب رابطه مستقیمی دارد. کجا ورق‌های سوا از هم می‌توانند مخاطب را تا انتها با خود همراه کنند. عمر ورق‌هایی که در یک‌خانه جا نمی‌شوند مگر چند روز است؟ اگر کتابی ماندگاری بالایی نداشته باشد مگر چند سال می‌تواند در یاد بماند؟ چند نفر می‌توانند آن را بخوانند، سریع برگ‌های آن گم می‌شوند و شما بعد از مدتی می‌بینی از بهترین نوشته‌هایت اثری باقی نمانده است.

قرآن نفیس آینه دار

صحافی کتاب چیست؟

این اولین سؤال ما است. صحافی، بازی کردن با ورق‌هاست؛ صحافی طرح زدن ایده‌ها و زحمات یک یا چند نفر برای خلق یک اثر فرهنگی است. صحافی خندیدن یک کتاب است و لبخند زیبای یک آفرینش. کتاب آفریده دست انسان است؛ همان‌طور که خداوند در قرآن گفت؛ اقراء، یعنی بخوان محمد و قرآن متولد شد، کتاب دست‌نویس هم توسط بشر متولد شد و یک صحافی خوب می‌شود لبخند آفرینش.

سفارش صحافی کتاب

صحافی کتاب مجموعه کارهایی از قبیل تا کردن برگه‌ها، به ترتیب چیدن ورق‌ها، ته دوزی کردن یعنی همان دوختن یا چسباندن اوراق به هم، گذاشتن جلد برای کتاب و آخرین مرحله برش دادن کتاب است. هر مرحله را تصمیم داریم در کنار شما با توجه به نقشی که در زنده ماندن کتاب دارد بررسی نماییم. امید است که مفید افتد.

ابتدا خود نوشته‌ها هستند که بر صفحات نقش می‌بندند؛ آنان هستند که تعیین می‌کنند باید چه قطع یا جلدی داشته باشند، و چند سال عمر کنند. چه کسی می‌داند وقتی حافظ در حال سرودن دیوان خود بوده است چند سال برای دیوانش عمر آرزو می‌کرده است، هرچه هست ما قرن‌هاست با اشعار او دلمان را آرام می‌کنیم، یا فردوسی در آن سی سال که شاهنامه می‌سروده است دلش می‌خواسته این کتاب تا کدامین سرزمین‌ها پر بکشد، برود. آری این نویسنده است که طول عمر نوشته‌های خود را پیش­گویی می­کند، هرچه بیشتر بخواهد، هنگام صحافی کتابش هم دقت می‌ورزد تا نوشته‌های باارزشش از بین نرود.

تاریخچه صحافی کتاب

صحافی کتاب در عهد تیموریان و در مکتب هرات پا به عرصه وجود گذاشت. در این دوران هنرمندان کتاب‌های دست‌نویس را صحافی کردند و با جلدسازی ماندگار نمودند به‌نحوی‌که واقعاً کتاب‌هایی که در این دوران برای صحافی آن‌ها استادان رشته‌های خطاطی و نقاشی و تذهیب و میناکاری اهتمام ورزیدند، امروز در موزه‌ها چشمان هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهند. پس از دوران صفویه که پایتخت از اصفهان منتقل شد، صحافی کتاب که در آن دوران واقعاً هنر بود مانند هنرهای دیگر به گوشه‌ای رانده شد. بعد از سال‌ها که قاجار به حکومت رسیدند هنرمندان هنر صحافی را جانی دوباره بخشیدند و با ظهور صنعت چاپ، صحافی از هنر به سمت صنعتی شدن پیش رفت؛ اگرچه هنوز هم هنر است؛ زیرا کار خوب بدون ظاهر خوب و ماندگار فراموش می‌شود.

مراحل صحافی کتاب

بعد از آن که نویسنده و ویراستار و صفحه‌آرا کار خود را انجام دادند و نوشته‌ای درخور چاپ تهیه نمودند، فراخور حال کتاب قطع مناسب آن تعیین می‌گردد. درباره قطع در مبحث جدایی توضیح داده‌شده است. البته نکته ظریفی که حتماً باید توجه داشت؛ حاشیه مناسب و متناسب با قطع کتاب است.

بعد از طی این مراحل می‌رسیم به وسط میدان صحافی کتاب و شروع کار:

گام اول

تا کردن ورق‌های چاپی گام اول است. تا کردن در صحافی کتاب عامل بسیار مهمی است که نوع صحافی را مشخص می‌کند. همین تا کردن است که در قطع‌های مختلف متفاوت است. باید یادمان نرود فضایی هم برای صحافی و دوخت کتاب لازم است؛ بنابراین در صفحه ­آرایی حواسمان باشد.

گام دوم

گام دوم در صحافی کتاب، ترتیب بندی یا همان ترکیب‌بندی صفحات است. در این مرحله صفحات کتاب به ترتیب شماره کنار هم قرار می‌گیرند. اوراق چاپ در اولین قدم این گام که صفحات مختلف بر پشت و روی آن‌ها چاپ‌شده است تا می‌شوند و صفحات پشت سر هم قرار می‌گیرند. به ورق تاخورده یک فرم چاپی گفته می‌شود.

اگر کتاب شما دارای صفحات رنگی و تصاویر باشد در همین مرحله با دست لابه‌لای اوراق قرار داده می‌شوند به این قدم در ترتیب­بندی، لت گذاشتن می‌گویند. در صحافی ماشینی ورق‌ها توسط ماشین به دنبال هم قرار می‌گیرند؛ همان‌گونه که باید در کتاب ورق بخورد. این مرحله مرتب کردن است.

گام سوم

حال نوبت ته دوزی یا کناره دوزی است که گام سوم را تشکیل می‌دهد؛ اگرچه بعضی را کوک فلزی می‌زنند و بعضی را ته چسب می‌زنند که برای کتاب‌های ارزان روش معمول است.

گام چهارم

قدم بعدی در صحافی کتاب شکل‌بندی است؛ فرم‌ها که دوخته شدند کوبیده می­شوند تا تورم آن از بین برود؛ بنابراین اولین گام شکل­بندی می‌شود کوبیدن. درروش ته دوخت برای محکم‌کاری بیشتر و ممانعت از شل شدن کوک‌ها از یک‌لایه چسب هم استفاده می‌کنند. بعد از طی مرحله چسب زدن لبه‌های ناهموار کتاب بریده می‌شود و یک کتاب یکدست درنهایت به دست می‌آید.

گام پنجم

شکل‌بندی که تمام شد باید جلدی تعبیه شود. جلدی از جنس کاغذ و مقوا و پارچه که به‌اندازه مناسب بریده می‌شود. بعد از لت سازی بر روی جلد در صحافی کتاب، عنوان و نام نویسنده و اطلاعات کتاب‌شناختی چاپ می‌شود که یا با روش عادی و یا روش طلاکوب انجام می‌دهند. درنهایت جلدگذاری انجام می‌شود و چند ساعت کتاب‌ها زیر پرس قرار داده می‌شوند. بعد از خشک شدن کتاب آماده است.

انواع صحافی کتاب

صحافی کتاب را با پیشنهاد دوخت تمام اتوماتیک شروع می‌کنیم که مناسب کتاب با جلد نرم است. از جلد رنگی و کاغذهای نرم که به هم منگنه می‌شوند استفاده می‌کنند.

صحافی کامل روش مرسوم انواع کتاب‌های پرفروش و کتاب‌ها با تیراژ کم است، استحکام کار در این صحافی بالاست.

کتاب‌ها و راهنماها را دیده‌اید با روش سیمی صحافی می‌شوند تا کامل صفحات بازشوند.

دوخت بعدی، دوخت حلقه‌ای است که در کلاسورهای حلقه‌ای دیده می‌شود.

از انواع دیگر می‌توان به دوخت لبه‌ای و دوخت عطف، مارپیچ فلزی یا پلاستیکی و شانه پلاستیکی اشاره کرد.

چنانچه در مورد صحافی کتاب با هرگونه سوالی مواجه شدید، در دیدگاه ها مطرح کنید تا به سرعت پاسخگوی شما مخاطب عزیز باشیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *